AKVARYUM VE DİSCUS SİSTEMİ HAKKINDAKİ DERLEME

Discus bakımı için gerekli ön koşullar

Discusa yeni başlayanın karşısına çıkan ilk sorun, akvaryumum büyüklüğü ne kadar olmalı, bir akvaryumda kaç discus besleyebilirim, zemin için hangi kumu seçmeliyim, köklermi kulanayım ve/veya bitkiler mi, yem olarak ne vereyim, iyi bir discusu nasıl tanıyabilirim,....? Bu soruları cevaplamak için discus bakımı için gerekli olan ön koşullarını burda topladık. Yazılmış uygulamalar noksansızlık iddiasını taşımaz, discus severlerin büyük bir kısmının yaşadığı tecrübeyi yansıtır.

Discus akvaryumu için gerekli ön koşullar

Tavsiye edilen değerlerin ortalaması:

Akvaryum boyutları

Uzunluğu 140

Derinliği 50

Yüksekliği 60

Hacim 420

Su değerleri:

max. GH 9,00 max. KH 5,00 min. pH 6,00 max. pH 7,00 Nitrat 25,00 Nitrit 0,00 PO4 0,20 Demir 0,30 Bakır 0,00 Max. CO2 20,00

Diğerleri:

Discus başı düşen su miktarı 60 Haftalık su değişim miktarı 50% Yemleme 2-3 Bitki oranı 30%

Bunlardan ayrılan akvaryum boyutları

Tecrübelerin verdiği sonuclar ideal bir akvaryumun 130x60x60 olduğunu gösteriyor. Daha ufak akvaryumlarda discus beslemek genel olarak münkün, yalnız 120x40x50 (240l) veya 100x50x50 (250l) altna düşmemeli. Derinlik 40cm (daha iyisi 50 ve 60cm) ve yükseklik en azından 50cm (daha iyisi 60cm) olmalı. Derinlik ilk bakışda fazla önem taşmıyor gibi gelebilir ama discusun hareket alanını ciddi olarak etkilemekdedir. Discusa yeni başlayanlar için en mantıklı akvaryumlar 300 litreden (100x50x60 veya 120x50x50) veya 360 l (120x50x60) başlar.

Zemin

Zemin olarak inçe kum seçilmeli, böyle bir zemin discusların doğal yem alma şekillerini ve discus ile beraber beslediğimiz corylerinde yemlemelerini kolaylaştırır. Kumun kenarları kesinlikle keskin olmamalı ve bitki olan bölümlerde 5cm veya daha iyisi 8cm olmalı.

Çakıl kulanmak istenirse bunlarında kenarları keskin olmamalı ve fazla iri seçilmemeli, yoksa aralarına yem artıkları kaçar ve discuslarımızı günde birden fazla beslediğimizide düşünürsek bunun su kalitesini olumsuz etkileyeceği kesin.

İnce kumda yem ve dışkı artıkları kumun üstünde kalır ve yemlemeden sonra kolaylıkla çekilebilir.

Ufak yuvarlak salyangozlarında akvaryumda bulunmasını yadırgamamak gerekiyor, bu ufak hayvançılar su kalitesinin ve aşırı yemlemenin birer göstergesidirler. Aşırı bir şekilde çoğalıyorlarsa yemlemeyi abartdığımızı gösterir, salyangozlar toplu halde su yüzeyine çıkmaya çalışıyorlarsa sudaki zararlı maddelerin çoğaldığını gösterir.

Ufak yuvarlak salyangozlardan daha faydalı ve yararlı olan minare salyangozlarını beslemekde fayda var. Yazmış olduğum faydaların yanısıra bu türler kumu tarla gibi sürerler ve kumun sertleşmesini ölerler.

Kökler

Kökler discuslar altında dinlendikleri ve saklanmalıları için uygundur, yalnız her kök uygun olmaz ,akvaryumcudan temin edilen özel kökler kulanılmalı.

Çoğu zaman köklerin suda çürüdüğü söylenir ve böylece suya kötü salınım yapıp discusları rahatsız (kararma) ettiği hakında tartışılan düşünceler mevcuttur. Burda bir tavsiyede bulunmak istiyorum: ''Kökleri akvaryuma koymadan önce kaynatmanın bir faydası olmaz.'' Hertürlü ağaç ısıtıldığında genişler ve içinde yırtılmalar oluşur, böylece ağacın raksiyon yüzeyi kat ve kat artar. Kök suda yüzüyorsa veya mantarlar oluşmuş ise veya humin salınımların hızlanması arzu ediliyorsa, prensip tersine döndürülür, buda osmoz basınçını yükseltmekle olur. Yani kök sudan çıkartılır ve yüksek tuz oranı barındıran bir suya konulur (15litre suya 500gr jod içermeyen tuz). Kök bu suda 2-3 gün bekletilir ve sonra iyice temiz suda yıkanır.

Işıklandırma

Çoğu akvaristler güçlü bir ışıklandırma kulanıyorlar ve bu güçlü ışık discusları korkutmuyor, Aksine akvaryumda nekadar çok/güçlü ısık olursa discuslar etrafında bir o kadar az kölge görürler ve böylece doğal kaçma refleksleri hiç oluşmuyor. Discuslar en güzel renklerini güneş ışığında gösterirler, diğer tarafdan güneş ışığı yosunların aşırı çoğalmasına yol açar. Amazondaki ışık suyun renginden dolayı filtrelenmiş bir vaziyetde ama aydınlığı bakımından (Lux gücü) çok güçlü bununda nedeni ekvatora yakın olmasındandır.

Su değişimi

Haftalık su değişimlerinde dikkate alınması gereken bir husus, haftaya yayılmış olarak iki defa 25% su değişimin bir kere yapılan 50%'den daha iyi olmasıdır

Amonyum/Amonyak, Nitrit ve Nitrat

Tartışılmaz amonyak ve nitrit'in Hiçbir akvaryumda bulunmaması gerekiyori, her ikiside balıklar için zehirlidir. Bu maddeler yeterli bir filtrelemede zaten suda bulunmaz bulunsa bile sadece iz olarak çok düşük değerlerde bulunur.

Nitrat ise zehirli değildir ama nitrifikasyonun son halkası olduğu için akvaryumlarımızda kalır ve kayde değer olarakda azalma görünmez. Bu maddeyi akvaryumlarımızdan sadece su değişmleri yaparak uzaklaştırabiliriz.

Nitratın balıklara ne derecede olumsuz etki yaptığı bugün bile tartışma konusu oluyor.

Akvaryum litaratürü zaman zaman Nitrat için üst seviyeler yayınlıyor ve bunları kaynak vermeden yapdığı için bay Patriz Hilsenbeck bir sürü enstitülere Nitrat değerin balıkların büyümesi hakında veya uzun zaman ne gibi bir etki yaptığı hakında sorular içeren yazılar yazdı. Sonuclar kendisini baya bir şaşırtdı, bu konu hakında tatmin edici araştırmalar yapılmamış. Gölcülükde bu konu fazla bir önem taşımıyor, balıklarda aşırı nitrat ile bağlantılı bir büyüme depresiyonu ispat edilmemiş. Patriz symposiumtoplantısında Prof. Dr. Greven' e nitratın balıklara olan etkisini sormuş. Grevenin görüşü nitratın herhangi bir sorun teşkil etmediği şeklinde imiş, sadece türler arasında yüksek nitrat değerlerine alışma döneminde farklılıklar olduğunu belirtmiş. Nitratın toksik olduğunu ispatlayan herhangi bir araştırma sonucuda yokmuş, sadece az sayıda sazan balıkların 2000mg/l çok üstünde olan Nitrat değerlerinde öldüklerini belirtmiş.

Üretimtanklarında 100mg/l üstünde nitrat değerleri oluşabilir, yinede 50mg/l akvaristler için üst değer olarak kabul edilmeli. Patriz yavru büyümesinde nitratın etki yaptığını gözlemlememiş. Onun tecrübelerine göre yemlemenin ve su değişimlerin (mineraller) daha fazla etki yapıyormuş. Normal bir akvaristin Nitrat değeri 25-50mg/l arası değilse bunun nedenini sorgulaması gerekiyor. Balık sayısı normal olan ve su değişim oranı iyi olan akvaryumların nitrat değeri 50mg/l geçmez.

Bunun aksine Frank Tinnes ve bazı discus severlerin edindiği tecrübeler nitrat değerinin 50mg üstüne çıktığında discusların büyümesini yavaşlatdığı yönünde olmuş. Suyun nitrat değeri üretimde münkün olduğu kadar düşük tutulmalı. Bacto W1'i test ederken düşük nitratın etkisini aynı batımdan olan yavruları karşılaştırdığında farkını görmüş. Lorenz Huber'in sürekli su değişimi gerçekleştiği setlerini test ettiğindede yavruların sürekli taze suda yaşadıklarından dolayı gelişimlerinin çok iyi olduğunu görmüş, bu tanklardada nitrat değeri 20mg'ın üstüne çıkmıyordu.

Tabi bunlar eskidende biliniyordu, o zamanlar nitrat filtreler çoğu üretimhanelerde bulunurdu, bu filtrelere bağlı olan bazı sorunlardan ötürü bu tip filtreler bugün unutulmuş ve kulanılmamakda. Birçok üreticilerde yavruların sağlıklı büyümesinde ve nitrat değerin düşüklüğünde bir bağlantı görüyorlar. Frank, balık çiftliklerinde edilen tecrübeleri (gıda balıkcılık) bizler için örnek olarak görmüyor, çünkü onların hedefleri bizimkinden farklı. Tabağındaki balığı kim incelerki, formunda yığılma/orantısızlık veya solungaçkapakların kalın olması veya sırt kısmın kambur olması tüketiçinin önem verdiği unsurlar değil. Unutmamalıyızki akvaryumda nitrat değeri kendi/tek başına değerlendirilmemeli, nitrat değeri aynı zamanda birçok ölcülmeyen maddelerinde bir göstergesidir. Nitrat ile birlikde bu maddelerde birikir ve bunlarda nitrat ile beraber ançak su değişimi yaparak akvaryumdan uzaklaşır.

Sonuc olarak birçok discus bakıcı ve üretiçi kendi tecrübelerini topluyor, nitratın discus bakımında veya üretimindeki etkisi bilimsel olarak araştırılmamıştır. Bu yüzden yukarıda yazılı olan su parametreleri baz alırsanız yanlış yapmış olmazsınız. .

İletkenlik, KH ve GH.

İletkenlik değeri suda cözünmüş olan bütün tuzların toplamıdır. Dünyadaki tatlısuların bileşimi standart iyonlar dengesine göredir, sadece farklı yüksekliklerde iletkenlik değişebilir ama coğunlukla temeli standart iyonlar dengesine bağlıdır..

Katyon tarafı: Calsiyum 64,4% Natiyum 18,4% Magnesium 10,6% Kalyum 6,6% Diğer tarafda:.

Hydrojencarbonat (KH) 80,0% Sulfat 13,7% Klorid 6,3%.

Hızlı hesaplar için kaba bir formül vardır, buna göre iletkenliğin bir değeri 33GH'ya eşittir ve Gh'nın da 80% KH dır..

Sertliği etkiliyen maddeler sadece Calciyum, Magnesiyum ve hydrojenkarbonatlardır. Bu nedenden dolayı düşük GH ve KH değeri olsa bile iletkenlik yüksek olabiliyor. Frankfurtdaki çeşme suyumda iletkenlik 600 ve GH 14 idi, aslında iletkenli değerim 462 olması gerekiyordu. KH değerin payıda 80% olarak kabul edersek benim KH derğerim 11,2 olmalıydı ve benim çeşme suyumda ne var...............................4,5..

Şimdi kaldığım yerde (Herrsching) çeşmemden sıvı beton akıyor, bunu mutlaka ozmos suyu ile karıştırmak gerekiyor. Ama burda standart iyon değeri dogru gibi. Ölçmüş olduğum değerler pH 7,2 (24saat sonra pH 8,2) KH 14 ve GH 17 iltekenlik değerim ise 660. Sonuç: İletkenlik ile GH ve KH değeri hakında bir fikir yürtmek istiyorsak çeşme suyun standart iyon dengesi doğuru olmalı, bunuda ançak suyu aldığımız yerden su analizi istiyerek bilebiliriz..

İletkenlik değerin kendi başına GH ve KH değeri hakında bir ifade vermediği için mutlaka çok önem taşıyan (üretim) KH değerinide ölçmeliyiz. Damla testleri ile KH 3'e kadar çok iyi ölçümler yapabiliyoruz, bunun altındada güvenilir ölçüm yapmak münkün, ama bu şekilde:.

100ml su alıyoruz, pH değerini ölçüyoruz, sonra damla damla (sayın) suya KH sıvısı koyuyoruz. Nezamanki pH değeri 4,3'ün altına düşdü suya damlatılan damlaların sayısını 0,05 ile carpızoruz ve KH değerini elde ediyoruz. 50ml su kulanıçaksak damalasayısını 0,1 ile carpmalıyız. Önemli olan kulanacağımız damla testleri 5ml suda 1 KH gösterenlerden olmalı..

İletkenli suyun ozmos basıncını çiddi mağnada belirler. İletkenlik suyun temizliği hakında bir bilgi vermez, düşük iletkenlik değerlerdede suda iletkenliğe yansımayan zehirler olabilir..

KH – CO2 – pH Üçgeni.

Çoğu zaman karşılaştığımız bir soru, iletkeniğin ve KH'nın düşük olduğu halde pH değerin yüksek olmasının nedeni (örnek iltekenlik 220, KH 1,8 ve pH 8,2). Bu kombinsyon münkün, ama ozaman olağan dışı durumlarda vardır..

Bizim tanımladığımız üçgentakımzıldız vardır:.

KH – CO2 – pH.

Bu tip kominasyonların suda neredeyse yok sayılacak kadar az CO2 bulunmasına dayanır ve böylece pH değeri yükselir, yumuşak suyumuz oldu halde pH değeri yüksek olur..

Düşük CO2'nin sebebi güçlü bir havalandırma, şelale filtre, az balık sayısı, bol miktarda bitki veya bütün bunların kombinasyonu..

Bu tip sular sabit değildir, bir anda suya CO2 girerse, pH değeri aşırı düşebiliyor. Böyle akvaryumlar birde aşırı bitkiliyse, gündüz bitkiler CO2 çeker ve pH değeri üykselir, gece ise bitkler suya CO2 verir ve pH değeri düşer. Bu pH değerin sürekli yükselip düşmesine yol açabilir ve discusların sağlığı açısından iyi olmaz..

Tamponlayıcı olarak KH.

Bir arkaşımın söylediğine göre, torf kulanmanın bir avantajı karbontamponu bulunmadığında bu tamponu humidik asitler üstleniyormuş. Bu söylentiyi bir çok kez duymuşduk ama humidik asitler nasıl tamponlayıcı görevi gördüğü pek bilinmez. Bunun üzerine bay Werner Krafczyk anlaşılır bir şekilde bunun nedenlerini açıkladı..

KH neden bir tamponluyucu?.

Diyelimki bir suda natriumkarbonat cözüyoruz, o zaman aşağıdaki reaksiyonu elde ederiz (kimyasal olarak yazılışı tam doğru değil).

Na2CO3 + H2O ↔ 2NaOH + H2CO3 Denge raksyonunda oluşan sodyum/natriumhydroksid güçlü bir elekrolitdir ve böylece geniş bir ölçüde iyonlara ayrılmış durumdadır..

NaOH ↔ Na++OH- Yani denge sağ tarafa yoğunlaşmış durumda. Karbonik asit zayıf bir elektrolitdir, bu yüzden H2CO3 ↔ 2H++CO2-- dengenin sol tarafında kalır..

Özetlemek gerekirse böyle bir reaksyon denklemi oluşur:.

2Na++CO3-- + 2H2O ↔ 2Na++ 2OH- + H2CO3 .

Sağ taraf cözeltide bir çok hidroksid-iyonları içerir, yani cözeltinin reaksiyonu bazik (pH>7).. Şimdi sadece zayıf asit ve güçlü bazdan oluşmuş olan (örneğimiz: karbonik asit ve sodalı su) tuzlar ayrılır, veya tersi güçlü bir asitden ve zayıf bir bazdan. Güçlü bir asitden ve zayıf bir bazdan oluşan tuzlar kayda değer bir ayrıma/parçalanmaya (dissoziation) mağdur kalmaz..

Yemek tuzunu (NaCl) suda cözersek pH değeri değişmez, çünkü bu tuz güçlü bir asitden (hidroklorik asit) ve birde güçlü bir bazdan (sut kostik/sodalı su) oluşmuş..

Şimdi böyle bir sistemin tampon etkisi nasıl var oluyor?.

Hidroklorik asit eklersek .

2Na++ 2OH- + H2CO3 + 2HCl ↔ 2NaCL + 2H2O + H2CO3.

sağ tarafda güçlü asit içeren bir tuz ve güçlü bir baz (NaCl) olduğunu görürüz bu tuz ayrılmamış olduğu için pH değerini etkilemez, H2O sudur ve geriye sadece karbonik asit (H2CO3) kalır. Bu durum yukardada vardı, H2CO3 ↔ 2H++ CO3-- zayıf bir elektrolid olarak sadece az miktarda ayrılır, pH değeri hatırladığıma göre yaklaşık 4,3..

Bu tampon aslında şu mağnaya geliyor: .

Sodyum/natriumkarbonatdan oluşan bir çözeltiyi suya eklersek pH düşüşü 4,3 kadar yavaşlatılmış bir halde düşeçek. Asit vermeye devam edersem, hidrojen-iyonları çok hızlı coğalaçak ve pH derin lere düşeçek. Humidik asitlerdede benzer bir durum oluşuyor, sadece bunlar karbonik asitden daha zayıf olduğu için tamponlama güçü daha az, doğru hatırlıyorsam humidik asitlerin pH değeri yaklaşık 3,5..

Peki akvaryumda tomponlara neden ihtiyaç duyulur, normalde akvaryumlarımıza asit dökmüyoruzki?.

Tabiki döküyoruz, direk olarak olmasada, yemlemeler ile ve balıklarımızın yemlemeden dolayı oluşan dışkılarla, yahut yem artıkların parçalanması ile de asit oluşur, suda tampon olmaz ise asitler pH'nın hızlı düşmesine neden olur. Bu duruma sık rastlanmamanın sebebi sudaki tamponun ve su değişimin etkisi büyük. Bütün su-kimyası çok daha kompleks ve ben burada basit bir örnek ile suyun tampon etkisini anlatmaya çalışdım, bu yüzden olasılıklı ufak kimyasal hataları lütfen fazla büyütmeyelim..

Ozmos suyunu sertleştirmek.

Ozmoz suyununu sertleştirmeye sadece natriumhydrojenkarbonatın yeterli geldiği çok yaygın bir düşence. Böyle bir sertleştirme tek başına uygun değil, çünkü KH' ya (Magnezium veya Kalziyum) karşı gelen önemli tarafın eksikliği yaşanır. Sadece Natriumhydorjenkarbonat ile sertleştirirsek, bir tarafdan doğal olmayan bir İyon dengesi elde ederiz, diğer tarafdan kalsiyum ve magnesiyum (Gh'nın parçaları) eksikliği yaşanır, buda çok daha olumsuz bir durum. Natriumhydrojenin var olma yeteneği olmadığından tamponlama görevini yapamıyor. Natriumhydrojenkarbonat aşırı ve ani bir pH düşüşünü engelemek için kulanılabilir..

Torf.

Torf akvaryum suyunu hazırlamak için güzel ve faydalı bir filtremedyumu teşkil eder. Asitli beyaz torf Kalziyum ile birleşdiğinde Karbonatsertliğini (KH) düşürebiliyor, su yumuşuyor ve böylece iletkenliğide düşüyor. Torfun verdiği tabaka-asit salınımından dolayı suyun pH değerinide düşürüyor ve suyun organik özlerini zenginleştiriyor. İçerdiği hümin maddeler, tabaka asitler ve yağasitler mantarlaşmayı engeleler ve sudaki mikrop sayısını düşürür. Yüksek KH sertliğini sadece torf ile düşürmek pek mantıklı değil, yüksek KH değerlerinde çok miktarda torf kulanmak gerekiyor. Torf kulanmadan önce ozmoz suyu ile karıştırılmış bir su hazırlamak daha mantıklı olur..

Yaklaşık 100litre suya 0,5-1l ıslak beyaz torf kulanılır, iki haftalık aralıklarla bu torf değiştirilir. Bu işlemlerde herzaman su değerlerini (pH ve nitrit) kontrol etmeli. Cama cam akvaryumlarda dış filtrede torf kulanılıyorsa nitriti nitrata ceviren bakterilerin torfun antibakteriyel etkisinden dolayı etkilenebiliyorlar ve sonuc olarak suda nitrit birikebiliyor. Bu yüzdende dış filtrelerde torf kulanılaçaksa en son kısımda kulanılmalı. Torf ile filtre ediliyorsa aşırı Ph düşüşünü engelemek için KH serliğinin 2° altına düşmemesini sağlamalıyız..

Torf ilk saatlerde gösterdiği etki ile uzun süre kulanıldığı zamanki etkisi farklıdır. Torf birkaç saat kulanılaçaksa KH ve pH değeri düşer ama suyun rengi az biraz kahverengi olur. Dört gün sonra suyun rengi baya bir koyulaşır, bunun nedeni torfdan çıkan hümin maddelerdir..

Bitkilerin büyümesinide farklı olarak etkiliyor. Yosunlar çoğunlukla çok çabuk kayıp oluyor, kölge seven bitkilerin gelişimi artıyor ve yüksek ışığa ihtiyaç duyan bitkilerin büyümesi yavaşlıyor..

Discus sorunlu bir balıkmı?.

Malesef çoğu zaman discus hassas ve sorunlu bir balık olarak tanımlanıyor, bunun en büyük nedenleri beslemeden önceden bilgi edinmediği ve gerekli ön koşulların sağlanmamasından kaynaklarnıyor. Besleyiçinin birde interneti varsa çeşitli forumlarda hasta, karamış, beyaz dışkılı, zayıflamış discuslar hakında birsürü konular bulur. Tabi hasta olan discusa çare aramak ve araştırmalarda bulunmak gerekiyor ama sanki çoğu akvaryumlarda sadece hasta discuslar yüzüyormuş gibi bir görüntü oluşuyor..

Mutlaka discus basit bir balık değil, ama benim gözümde sorunlu bir balıkda değil sadece birkaç kuraları esasa almak gerekiyor..

1. Discusa iyi bakım koşuları sunmak gerekiyor, 2. Satın alacağımız yeri iyi seçmeliyiz, 3. Balık turizmine kapılmamalıyız (bir balık burdan bir balık ordan), 4. Sağlam bir karantina uygulamak.

Çoğunlukla meydana gelen sorunlara bakım şartlarında bir değişiklik sebep oluyor, kendim bu olumsuzlukları daha net analize edebilmek için bir akvaryum günlüğü tutuyorum. Günlüğe yapmış olduğum bütün değişiklikleri not alıyorum, sonradan çoktan unutulmuş veya akıla gelmeyen değişikliklerin farkına kolayca varılabiliyor..