YAYGIN DISCUS HASTALIKLARININ BELİRTİLERİ (SEMPTOM) TEMELLİ TEDAVİSİ:

Aquaristlerin çoğunun, kesin teşhis ve tedaviyi sağlayacak, laboratuar tekniklerine ulaşma imkanı yoktur. Bir çok durumda semptomlar rutin tank temizliği veya besleme sırasında fark edilir. Bu başlık altında yaygın discus hatalıklarının tedavisi sırasında sizlere yardımcı olacak bilgileri verilmektedir. Alternatif tedaviler uygulanabilir ve bazı durumlarda değişik kriterlere ihtiyaç duyulabilir.

Ön Bilgi:

Hastalıkların tedavisinde, semptom temelli yaklaşımda; Hastalığı tedavi yöntemi ve seçilen ilaçlar, balığın davranış tipine ve görünüşüne göre seçilmelidir. Diğer taraftan bir aquaristin mikroskop alıp kullanmasının, düşünülenin aksine çok zor olmadığına değinmek gerekir. Akvaryum hobisi olan arkadaş gurupları veya kulüp üyeleri birleşip bir mikroskop alabilir ve ne tür bir parazit yada bakteri ile uğraştıklarını anlamaya çalışa bilirler. Yada tanıdık, doktorlardan, eczacılardan veya veterinerlerden yardım alınabilir. Bazı balık hastalıklarının tedavisi için ezbere metotlar bulunmaktadır, fakat hala balık psikolojisi ve hastalıkları hakkında araştırmaya ve bilgilenmeye ihtiyaç vardır.

Hastalıkları Önleme:

Hastalıkları önlemenin temel taşı mükemmel su koşulları sağlamak ve sürdürmektir. Saklanan discusa ve akvaryumcunun ilgi alanına göre discus akvaryumunun fiziksel parametreleri değişir. Örneğin vahşi yakalanmış Heckel discusu organik atıklara akvaryumda büyümüş olanlara göre daha hassastır, sıcak, yumuşak, turbalı ve asidik suyu sever. Diğer taraftan seçilerek üretilmiş cinsler basit bakım için iyi olan, yumurtlama düşünülmeyen görece daha sert sularda yumurtlarlar. Karantina birçok kötü durumu engellediğinden çok önemlidir. Karantina terimi orijinal olarak 40 günlük izolasyonu anlatmaktadır, bizim durumumuzda ise 6 haftalık ayırmayı anlatır. Aşağıdaki tablo karantinanın yararlarını göstermektedir.

Karantinanın Yararlı Etkileri----------------------------------------Açıklama Yeni balığın sağlık durumunun anlaşılması.------------------------Kuluçka dönemindeki hastalıklar sağlıklı balık alındıktan günler hatta haftalar sonra ortaya çıkar. Karantina tankı topluluk tankından daha iyi gözlem imkanı sağlar. Eldeki balıklara hastalık bulaşma riskini azaltır.-------------------Her ne kadar patojenler kirlenmiş ekipmanlarla diğer tanklara taşınırlarsa da bir çok bakteri ve parazit karantina tankında temizleninceye kadar dururlar. Yeni balığın alışması için iyi bir imkan.-------------------------------Topluluk tankı yeni balığın dezavantajlı olduğu rekabetli bir ortamdır. İlaç kullanımı daha kolaydır.-------------------------------------------Karantina, Hastane tankları genelde topluluk tanklarından küçüktür ve daha az ilaca ihtiyaç duyarlar (suda çözünmüşse). Diğer taraftan karantina prosedürleri yeni balık alımlarından gelen problemleri azaltırken, problemlerin tamamen yok olacağının garantisi yoktur. Bazı hastalıkların kuluçka süresi o kadar uzundur ki semptomların belli olması aylar alabilir. Diğer durumlarda, yeni balık sağlıklı veya taşıyıcı olabilir. Başka bir ifadeyle enfeksiyon hastalıkla ilişkili değildir. Bu taşıyıcının tehlikeli bir patojeni taşımasına rağmen hiçbir işaret göstermediği ve karantinanın problemsiz sona erdiği anlamına gelir. Daha sonra topluluk tankındaki diğer balıklar aynı hastalığa yakalanıp semptomlarını gösterirler. Bu tip hastalıklar örneğin: Ichthyophthirius multifiliis ("Ich") tipi enfeksiyonlarda görülebilirler. Vahşi yakalanan bir discusta parazit bulunma riski uygun bir üreticiden alınandan daha fazladır. Satıcılardan alınan balıklar iyi durumda olabilir ama hasta türlerle veya vahşi yakalanmış hayvanlarla yakın ilişkide olduklarından çok riskli olurular. Bazı hobiciler bilinen ve güvenilen kaynaklardan gelen balıkları karantina süresince dezenfekte etmeyip gözlerler. Diğer taraftan yüksek riskli türler genelde önceden dezenfekte edilirler.

Karantina Tankı Kurulurken Şunlara Dikkat Edilmelidir:

1. Filtre sistemi balığın ürettiği amonyak problemini kontrol etmelidir. Diğer bir ifadeyle fitre çevrimlenmelidir, yapılmazsa balığın sağlığını düzeltmek için tasarlanan sistem onu ölümüne neden olur. Çok az insanda ayrı bir tankı çalıştıracak malzeme olduğundan, yeni kurulan karantina tankı için hobiciler ellerindeki diğer tankın extra filtre malzemesini kullanırlar. 2. Karantina tankları normalde çıplak tabanlıdır, balık saklanmak isterse ve stresli olursa birkaç plastik bitki veya plastik ağaç konulabilir. (Her ne kadar birçok tecrübeli bakıcı buna katılmasa da). Bitkili veya bitkisiz bu tanklar çok dengesizdir, günlük ve yeterli su değişimi önemli olmaktadır, ilacın kullanımına göre. Genel olarak günlük %25 su değişimi orta yüklü bir tank için minimumudur. (Örneğin 30 galonluk tankta iki discus) Tankın duvarları ve tabanı olabildiğince temiz tutulmalıdır. Camdaki en küçük ilaç artığı bile suyun oksijen miktarını inanılmaz olarak düşüren mikroorganizmaları saklayabilir. Buda balığa solunum ve nerolojik problemler verebilir. 3. Güvenilir ve yeterince güçlü bir ısıtıcı kullanılmalıdır ve suyu yeterince oksijenlendirecek hava pompanız olmalıdır. 4. Ağlar, vakum ekipmanı gibi bu tankta kullanılan her şey hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla diğer tanklarda kullanılmamalıdır. Ekipmanların sterilizasyonu diğer balık sağlığı kitaplarında verilmiştir.

Nasıl İlaç Alınmalı:

İlaçlar daha sonra kullanıldıklarında etkileri kaybolan, son kullanma tarihlerine sahiptirler. Işık, nem ve artan sıcaklık ilaçların bozulmasını hızlandıran faktörlerdir. Maalesef mağazalarda son kullanma tarihi olmayan ve uygun koşullarda saklanmayan birçok ürün vardır. Ilık sıcaklıklar, nemli çevre, çok ışık altındaki raflar ticari ilaçları etkiyen faktörlerdir. Diğer zamanlarda da kutusunu temizlemek için eski ilacı kullanmaya karar veren hobicinin kendisidir.

Bu gibi durumlar önlenmelidir. İlaç satın alırken ve saklarken işinize yarayacak bazı öğütler; 1. Birçok balığa uygulamayacağınız veya birçok akvaryumunuz olmadığı sürece hemen ilaç almayın. Çok az tedavi edilebilir durum anında ilaç kullanımını gerektirir ve birçok durumda su değişikliği, sıcaklık ayarı, tuz tedavisi veya iyi bir gözlemle başlamak en iyisidir. 24 saat bekleyin ve ihtiyacınız olan ilaçtan taze bir paket alın. 2. İlaçları yüksek satış yapan ve iyi koşullarda saklayan yerlerden alın. Tozlu veya nemli paketlerden uzak durun. Kolayca açılıp kirlenebilen paketlerdense ağzı hava geçirmez olanları tercih edin. 3. Bilinmeyen veya zayıf tanımlanmış içeriklilerdense içeriği açıkça anlatılan ve son kullanma tarihi olanlar tercih edilmelidir. 4. Aldığınız ilaçları serin ve kuru bir yerde saklayın. Hava geçirmez paketleri açarsanız içindekine birkaç ay güvenebilirsiniz, süresi dolunca emniyetli bir yerde yok edin. 5. Akvaryum ilaçlarını çocukların ve hayvanların ulaşamayacağı bir yerde muhafaza edin.

İlaç Kullanımında Bazı Prensipler:

Balıkların tedavisinde kullanılan en genel ilaçlar antibakteriyal, antifungal ve antiparasitic olanlardır. Akvaryumcunun anlaması gereken en önemli şey her bir ilaç sadece tek tip patojene etkilidir ve bu yüzden sihirli bir ilaç yoktur. Aynı kategorideki patojenlerde bile, örneğin bakteri, her antibiyotiğin farklı etkisi vardır. Dolayısıyla çok dikkatli bir şekilde, içindeki etken maddeye göre seçilmelidir. Etken maddeli ilaçların kullanıldığı patojen üzerindeki etkisi önemlidir ama kullanılan doza, kullanım sıklığına ve süresine göre bu etkinin derecesi değişebilir. Buna ek olarak sadece patojen değil balığınızda toksititeden etkilenebilir. Bazen ilaçların bazı özellikleri daha etkili olduğu için istenebilir (örneğin bütün kaslarda ve sıvılarda ilacın çözünebilmesi) ama artan etkinlik toksititenin artışıyla ilgilidir. Akvaryumcularda istenen amaca ulaşacağı ümit edilen, her biri ayrı hastalığa etkili ilaçların karışımından oluşan kokteyller vardır. Bu aquarist tarafından, balığı hangi tip hastalığın etkilediğini araştırmamanın ve anlamamanın özürü olarak alınır. Her tür hastalığa etki edeceğine inanılan karışımlar olduğu fikri yanlıştır. Bu fikrin hatası, hasta balığa verilen kimyasalların etkinlik anlamında yararsız olmasıdır. Çünkü doğru maddeler kullanılmamışlardır. Bu hastalığın karakterini maskeleyebilir ve doğru ilaç kullanımında olmayacak olan gereksiz kirlenmeye yol açar. Ek olarak dirençli patojenlerin seçilmesi gibi diğer sorunlara da yol açabilir. Bakterilere etkin karışımlar kullanıldığında bu tip kokteyller nitrit bakterilerini de öldürdüklerinden tehlikeli olurlar.